Wspomaganie dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi
Nie każde dziecko odnajduje się w konwencjonalnym systemie nauczania – niektóre potrzebują indywidualnych rozwiązań i szczególnego wsparcia ze strony pedagogów, by rozwijać swoje umiejętności i skutecznie poszerzać wiedzę. Dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi wymagają warunków, które pozwolą na wyrównanie ich szans edukacyjnych. Jak można im to zapewnić?
Czym są specjalne potrzeby edukacyjne?
Termin „specjalne potrzeby edukacyjne” (SPE) pojawił się po raz pierwszy w latach 70. ubiegłego wieku i używa się go zarówno w odniesieniu do dzieci, które mają trudności w nauce z powodu niepełnosprawności lub obniżonej sprawności intelektualnej, jak i tych wybitnie zdolnych. SPE dotyczą więc dzieci:
- z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego,
- z orzeczeniem o potrzebie indywidualnego nauczania,
- wyjątkowo uzdolnionych,
- niedostosowanych społecznie,
- przewlekle chorych,
- z zaburzeniami emocjonalnymi i zachowania,
- w sytuacji kryzysowej, po traumatycznych przeżyciach,
- z rodzin dysfunkcyjnych i patologicznych środowisk.
Jak widać, jest to pojęcie szerokie, a każdy przypadek wymaga indywidualnego podejścia, uważnej obserwacji i ścisłej współpracy nauczycieli z opiekunami dziecka w celu ustalenia optymalnego planu działania. Warto również sięgać po specjalistyczne publikacje i poradniki dla nauczycieli, by aktualizować i poszerzać wiedzę na ten temat.
Metody pracy z dziećmi ze SPE
W pracy z dziećmi ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi wykorzystuje się różne metody, a ich dobór jest uzależniony od konkretnego przypadku. Celem jest stymulowanie aktywności, wyrównywanie deficytów rozwojowych, a także stabilizacja emocji. Wśród metod terapeutycznych warto wymienić wzrokowo-słuchowo-motoryczną metodę bon-depart (dobrego startu), metodę ruchu rozwijającego Weroniki Sherborne, gimnastykę twórczą Rudolfa Labana, metodę leczniczo-pedagogiczną Janiny Magnuskiej czy relaksację i muzykoterapię.
Jeśli chodzi o edukację szkolną, dzieci ze SPE powinny mieć zapewnione: wydłużony czas pracy, dostosowanie ilości materiału i liczby bodźców do możliwości ucznia, dodatkowe środki dydaktyczne i techniczne, a także zmienne formy aktywności. Więcej o specyfice nauczania dzieci z różnymi zaburzeniami można przeczytać w fachowych publikacjach dostępnych w pedagogicznej księgarni internetowej Oficyny Wydawniczej „Impuls”.
Na dzieci ze SPE dobrze działają pochwały i docenianie ich wysiłków, a także stworzenie przyjaznej atmosfery i poczucia bezpieczeństwa podczas nauki. Pozytywne efekty przynosi również praca w grupie oraz dodatkowe zajęcia wyrównawcze.